თუ ზაზუნის ყიდვა გადაწყვეტილი გაქვს, არჩევანის გაკეთებამდე გირჩევთ გაეცნო ზაზუნების სახეობებს და ისე შეარჩიო სასურველი.

დღეისათვის, საქართველოში ყველაზე ხშირად სირიული ზაზუნა გვხვდება. დანარჩენი სახეობის ზაზუნები ან საერთოდ არ არის, ან ძალიან იშვიათია. ესენია: ჯუნგარული ზაზუნა, კემპბელის ზაზუნდა რობოროვსკის ზაზუნა.

ამათ გარდა, სახლში თაგვისებრი და ჩინური ზაზუნებიც ყავთ, მაგრამ ჩვენთან მათ შოვნაზე სულ ტყუილად იოცნებებთ.
რა თქმა უნდა, ზაზუნების სხვადასხვა სახეობა ერთმანეთისაგან განსხვავდება გარკვეული თავისებურებებით, რომელთა გათვალისწინება მნიშვნელოვანია არჩევანის გაკეთებისას.

სირიული ანუ წინააზიური ზაზუნა

ასევ Mesocricetus auratus, მას ხშირად ოქროსფერ ზაზუნასაც უწოდებენ ბუნებრივი ოქროსფერი შეფერილობის გამო. ბუნებაში საკმაოდ იშვიათად გვხვდება. ადრე ლაბაორატორიაში იყენებდნენ, დღეისათვის კი ძალიან პოპულარული შინაური ცხოველია.

სირიული ზაზუნები ღამის ცხოველები არიან, დღისით მათ სძინავთ. ცხოვრობენ მცირე ზომის სოროებში. ძირითადად მარცვლეულითა და მწერებით იკვებებიან. ყველა ზაზუნასათვის, მათ შორის, სირიულისთვის, დამახასიათებელი ნიშანია ლოყებქვეშა ტომსიკების არსებობა,რომელიც ძალიან მოსახერხებელია საჭმელისა და ბუდის მასალების ტრანსპორტირებისათვის.
ზრდასრული სირიული ზაზუნას სხეულის სიგრძე დაახლოებით 13-19 სმ.-ია, წონა 100-200 გ. სიცოცხლის ხანგრძლივობა საშუალოდ 2-2,5 წელია, იშვიათად ცოცხლობენ 3 წლამდე. იყო შემთხვევა, როცა ზაზუნამ 7 წელი იცოცხლა, დღეგრძელები, ძირითადად ოქროსფერი შეფერილობის მქონე ზაზუნები არიან. სირიული ზაზუნების მდედრებს ძუძუმწოვრებს შორის ყველაზე ხანმოკლე ორსულობის პერიოდი აქვთ – 16 დღე.
სირიული ზაზუნა მოძრავი ცხოველია მოკლე დრუნჩით, მრგვალი თვალებით, საშუალო ზომის მომრგვალებული ყურებით, პატარა კუდით, რომელიც ძლივს შესამჩნევია ხშირი ბეწვის ქვეშ, მტკიცე აგებულების მქონე სხეულითა და მოკლე თათებით. წინა თათებზე მას 4 თითი და მეხუთეს რუდუმენტი აქვს. მათი მეშვეობით ზაზუნას ადვილად შეუძლია საჭმელის მიტაცება და ხელში დაჭერა ჭამის დროს. უკანა თათებზე 5 თითი აქვს. მათზე დაკიდებულ ზაზუნას თავისუფლად შეუძლია მთელი სხეულის შეკავება.
სირიული ზაზუნა შესანიშნავი შინაური ცხოველია. ის საკმაოდ ჭკვიანია და ადვილად იწვრთნება. ძალიან სუფთაა_ბეწვი და სახლი ყოველთვის წესრიგში აქვს. გაცილებით უფრო გამძელეები არიან დაავადებების მიმართ, ვიდრე სხვა მღრღნელები. კარგი მოვლის პირობებში ისინი პრაქტიკულად არ ავადდებიან.
სირიული ზაზუნა ყოველთვის ხალისით დარბის ბორბალზე. დღისით მას სძინავს, ღამე კი აქტიურია. შეუძლია 6-7 კმ. გაირბინოს.
ის მარტოხელა ცხოველია. ზაზუნები გუნდებად არ ცხოვრობენ. მამრი და მდედრი ერთმანეთს მარტო შეწყვილების პერიოდში ხვდებიან. დანარჩენ დროს ზაზუნა მარტო ატარებს და მეტიც, თავის ტერიტორიას თავგამოდებით იცავს თანამოძმეებისაგან. ამიტომ ერთ გალიაში რამდენიმე სირიული ზაზუნას ჩასმა რეკომენდირებული არაა.
სირიული ზაზუნას ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შეფერილობა ოქროსფერია. ოქროსფერი სირიული ზაზუნას ბუნებრივი ფერია. ასეთი ზაზუნას ბეწვი ზურგზე წითელი ხის ფერია შავი ბოლოებით, ხოლო ბეწვის ფუძე მუქი ნაცრისფერია. მუცელი სპილოსძვლისფერია, ლოყებზე შავი ზოლები აქვს, კისერზე კი ნახევარმთვარის ფორმის თეთრი ზოლი. ყურები მუქი ნაცრისფერია, თვალები შავი.

ჯუნგარული ზაზუნა

იგივე Phodopus sungorus მინიატურულ ზაზუნებს მიეკუთვნება. ბოლო დრომდე მიდიოდა დავა იმის შესახებ, რომ ჯუნგარული და კემპბელის ზაზუნა ერთი და იგივე სახეობა იყო, თუმცა ბოლოს ამ სახეობის დამოუკიდებლობა დამტკიცდა.

ჯუნგარული ზაზუნები დაახლოებით 10 სმ. იზრდებიან სიგრძეში, სხეულის მასა კი 45 გ.-ს აღწევს. ჯუნგარული ზაზუნას თავისებურებაა მუქი ფერის ზოლი ზურგზე.
მათ ბეწვიანი თათები და ძალიან მოკლე კუდი აქვთ, რომელიც პრაქტიკულად შეუმჩნეველია, როცა ზაზუნა ზის. ჯუნგარული ზაზუნას ბეწვს საკმაოდ შესამჩნევი თეთრი ჩანართები აქვს_ბუნებაში მათ ხშირად უხდებათ დამალვა სტეპის მტაცებლებისგან. ჯუნგარული ზაზუნას ბეწვი ფერს იცვლის 16 გრადუსზე დაბალი ტემპერატურისას_ის უფრო ღია ფერის ხდება. ქათქათა თეთრი ბეწვი ძალიან იშვიათად ხდება.
ზაზუნების სხვა სახეობების მსგავსად ჯუნგარული ზაზუნებიც მარტოხელა ცხოვრებას ამჯობინებენ. ისინი აქტიურები არიან, მაგრამ პრაქტიკულად არ იკბინებიან. ძალიან სახალისოა ამ ლამაზი ცხოველების ქცევაზე დაკვირვება.
შინაური ჯუნგარული ზაზუნები განსხვავდებიან თავიანთი შეფერილობით. სტანდარტულად მიიჩნევა შემდეგიშეფერილობები: სტანდარტი, საფირონი, მარგალიტი და მანდარინი.
სტანდარტული შეფერილობის ზაზუნებს მოყავისფრი-ნაცრისფერი ბეწვი და თეთრი მუცელი აქვთ. თეთრი მუცელი და მონაცრისფრო-ცისფერი ბეწვი აქვთ საფირონისფერ ზაზუნებს. მარგალიტისფერ ზაზუნებს მქრქალი-თეთრი ბეწვი აქვთ ნაცრისფერი ზოლებით, მანდარინს კი_მოწითური-კრემისფერი.
ჯუნგარული ზაზუნა დაახლოებით 3 წელი ცოცხლობს, კარგი მოვლის პირობებში კი შეუძლია მეტი ხანიც გაძლოს. იზრუნეთ თქვენს პატარა მხეცზე და ისიც უფრო დიდხანს გაგახარებთ!

კემპბელის ზაზუნა

იგივე Phodopus campbelli. ჯუნგარულ ზაზუნას გავს. სხეულის სიგრძე 76-105 მმ.-ია, კუდი მოკლე აქვს (4-14 მმ.), დაახლოებით 25 გ.-ს იწონის. თავი მომრგვალებული აქვს, დრუნჩი_მოკლე. ბუნებაში მისი ბეწვი მუქი ნაცრისფერია ყავისფერით, ზურგზე კისრიდან კუდის ფუძემდე მუქი ფერის ზოლი დაყვება, მუცელზე ბეწვი ნაცრისფერია.
შინაური ზაზუნები სხვადასხვა ფერისანი არიან თეთრიდან შავამდე. მათი შეფერილობა მუდმივია და გარემოს ტემპერატურაზე არ არის დამოკიდებული.
კემპბელის ზაზუნა ჯუნგარული ზაზუნასგან განსხვავდება შემდეგი ნიშნებით: უფრო პატარა ზომის ყურებით, მუქი ფერის ლაქის არარსებობით თავზე, მუქი ზოლი ზურგზე უფრო შესამჩნევია, თმის ფუძეები მუცელზე ნაცრისფერია (ჯუნგარულს თეთრი აქვს).
გაითვალისწინეთ, რომ ამ სახეობის ზაზუნების მიჩვევის პროცესი საკმაოდ რთული და ხანგრძლივია. მათ ძალიან უყვართ პატრონის თითებზე კბენა.
კემპბელის ზაზუნებიც ღამით არიან აქტიურები და მარტოხელა ცხოვრებას ეწევიან.
სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა საშუალოდ 2 წელია.

რობოროვსკის ზაზუნა

იგივე Phodopus roborovskii. რობოროვსკის ზაზუნა ყველაზე პატარა შინაური ზაზუნაა (5-6 სმ. სიგრძეში) და ყველაზე იშვიათიც. ეს ზაზუნები ტყვიის სიწრაფით გადაადგილდებიან, ხოლო ზედმეტი ნევროზულობის გამო მხოლოდ დაკვირვებისათვის გამოდგებიან. მხედველობაში იქონიეთ, რომ ცხოველის ნებისმიერი გადაადგილება და საცხოვრებელი პირობების შეცვლა უარყოფითად აისახება ამ ცხოველების ემოციურ მდგომარეობაზე. ასეთი სტრესი შესაძლოა რამდენიმე კვირა გაგრძელდეს.
რობოროვსკის ზაზუნებს ზურგზე ზოლი არ გააცნიათ. მათი ბეწვი ღია ყავისფერია, მუცელი კი_თეთრი. მათ შორის საზღვარი თითქოს ორ რკალს ქმნის.თეთრი ”წარბები” ამ სახეობის ზაზუნების დამახასიათებელი ნიშანია.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს ზაზუნები მარტოხელა ცხოვრებას ამჯობინებენ, შესაძლებელია მათი წყვილებად ან ჯგუფებად ჩასმა.